Hetman w szachach jest najsilniejszą figurą na szachownicy, warto jednak wiedzieć, że nie zawsze tak było (ale to już historia na osobny artykuł). Najczęściej możemy usłyszeć, że ta figura to królowa, czasem królówka lub dama/damka. Szachiści zwykle mówią jednak hetman ewentualnie królowa. Dlaczego ta figura w Polsce nazywana jest hetmanem?
Trochę historii
Kiedyś w Polsce (ok. XV i XVI wieku) słowo „hetman” oznaczało wodza generalnego, a tytuł ten był nadawany osobie, która w imieniu króla dowodziła wojskami. Osoba, która otrzymała ten tytuł musiała mieć duże zaufanie króla i bardzo duże umiejętności dowodzenia licznymi wojskami. Dlatego też doceniając jak wielką rolę odgrywali polscy Hetmani ta najsilniejsza figura otrzymała właśnie taką nazwę.
Drugi historyczny powód nazwania szachowej królowej hetmanem, była sytuacja kobiet w wojsku. Dawniej rolą królowych nie było wykonywanie odpowiedzialnych (z punktu widzenia losów królestwa i armii) zadań, nie mieszały się w sprawy natury politycznej i wojennej. Kobiety miały jedynie pięknie wyglądać, dbać o dzieci i dwór królewski. Dlatego nazywanie najsilniejszej figury na szachownicy tytułem Królowej przeczyło trendom i funkcji jaką miała pełnić królowa.
Trochę bajki, czyli Hetman jak Batman
Nazwa Hetman jest dla dzieci dość trudną nazwą do zapamiętania, dlatego często opowiadając o tej figurze wspominam o znanej wszystkim dzieciom postaci superbohatera (w końcu hetman to najsilniejsza figura na szachownicy, więc pewne cechy superbohaterskiej figury posiada). Chodzi o Batmana. Pisze się podobnie i brzmi podobnie, ale dlaczego król musiał zmienić królowej nazwę? Chodzi o to, aby figury i pionki wiedziały, że królowa jest groźną i silną figurą, dlatego musiała dostać groźny pseudonim, aby każda bierka na szachownicy drżała na wieść, że właśnie hetman wkracza do boju.
Często działania na zasadzie skojarzeń, odwoływanie się do tego co dzieci lubią, znają pomaga w nauce i to nie tylko szachów.
Zasady poruszania się hetmanem
Hetman może poruszać się po liniach pionowych i poziomych (tak jak wieża) oraz po liniach skośnych (tak jak goniec).
Wszystkie możliwe posunięcia hetmanem są zaznaczone na zielono na szachownicy obok.
Możemy przesunąć hetmana o dowolną liczbę pól. Musimy tylko pamiętać, że:
– nie możemy przeskakiwać (omijać) figur i pionków
– nie możemy robić żadnych zakrętów (jeśli jedziemy w linii pionowej to w tym samym ruchu nie możemy skręcić i jechać poziomo, albo na skos)
Zawsze wybieramy jeden kierunek, w którym jedziemy i w jednym ruchu nie skręcamy!
Jak zbijać hetmanem?
Hetman zbija wtedy, gdy poruszając się natrafi na bierkę innego koloru. Zbijając zajmuje jej pole, a zbitą bierkę ściągamy z szachownicy. Nasz hetman w tym ruchu zostaje na tym polu, na którym zbił.
Na szachownicy obok zaznaczono wszystkie możliwe ruchy białego hetmana razem. Zaznaczone też są figury przeciwnika, które można zbić.
Czy wiesz, że?
#1 Hetman jest najsilniejszą figurą na szachownicy? Jeden hetman to na przykład tyle samo co:
– skoczek, goniec, goniec
– goniec, skoczek, skoczek
– wieża, skoczek i pionek
– wieża goniec i pionek
– 9 pionków… ups! tyle nie mamy 😉
#2 Czasem dla zabawy można mówić na niego „Hecio” 😉 radość przedszkolaków gwarantowana 🙂
#3 Podczas jednej partii można mieć aż 9 hetmanów! Wiecie dlaczego?
Tutaj możesz pobrać bezpłatne materiały do tej lekcji.
W poradniku znajdziesz gotowe do druku scenariusze, zadania i ćwiczenia.
